Na een tweetal technische previews begint Windows 10 aardig vorm te krijgen. Inmiddels zijn de consumenten na de Consumer Preview van 21 januari ook op de hoogte. Belangrijkste mededeling was dat de upgrade van Windows 7 of 8 naar Windows 10 in eerste instantie voor de duur van 1 jaar gratis wordt. Er was zelfs een moment sprake van dat zelfs de illegale versies van Windows 7 en 8 een geheel legale geactiveerde update zouden krijgen maar dat blijkt niet het geval. Het upgraden naar Windows 10 vanaf een illegale Windows 7 of 8 installatie zal lukken, maar wat de addertjes onder het illegale gras precies worden is nog niet bekend gemaakt. Over het hoe en wat na het eerste jaar van een legale upgrade naar Windows 10 wilde Microsoft nog geen commentaar op geven. 

De Technical Preview Windows 10

Toen duidelijk werd dat Windows 8 niet het succes zou worden wat Microsoft ervan verwachtte, moest het bedrijf iets ondernemen. Niet alleen zakelijke gebruikers maar ook particuliere gebruikers stoorden zich aan de nieuwe interface die meer op tablets gericht leek dan op de pc. Het ontbreken van het traditionele startmenu was onvergeeflijk. Niet vreemd dus, dat menigeen op Windows 7 of zelfs XP bleef hangen. Met Windows 10 moeten deze gebruikers over de streep worden getrokken. Om dat te bereiken mogen ze al in een heel vroeg stadium getuige zijn van alle nieuwe ontwikkelingen en erover meepraten. Dat gebeurt aan de hand van de Windows 10 Technical Preview en het Insider-programma.

De Technical Preview is het beste voorbeeld van de ommezwaai bij Microsoft. Iedere pc-gebruiker met een meer dan gemiddelde interesse in techniek kan zich aanmelden bij het Insider-programma en commentaar geven. Veel deelnemers gaat het niet eens om het verkrijgen van de preview, maar om het zo snel mogelijk verdrijven van Windows 8. Dat blijkt uit het aantal Insiders dat de preview daadwerkelijk heeft geïnstalleerd. Sinds 1 oktober 2014 kunnen zij regelmatig nieuwe voorversies van de nieuwe Windows 10 downloaden. De eerste versie, die in principe bedoeld was voor IT-professionals en niet voor consumenten, werd binnen twee weken een miljoen keer geïnstalleerd. Bij meer dan twee derde van de deelnemers is deze versie op de harddisk geïnstalleerd en niet in een virtuele machine.

Windows 10 gratis upgraden

Windows 10 gratis upgraden. Tijdens de Consumer Preview van 21 januari gaf Microsoft de nieuwe functies van Windows 10 prijs. Meest opvallende mededeling was wel dat een upgrade een jaar lang na release volledig gratis is voor gebruikers van Windows 7 en Windows 8.1. Ook updates, service packs en vervolgversies blijven gratis. Daarnaast zitten er nieuwe functies in die al langer bekend waren bij andere OS’en zoals OS X en Linux. Een voorbeeld hiervan is het multi-desktopsysteem. Een groot aantal functies is opgenomen dankzij de feedback van gebruikers. In de tweede Technical Preview waren opties uit het Configuratiescherm en de PC-instellingen bij elkaar gevoegd. In Windows 8 leidde deze twee locaties om instellingen te wijzigen nog tot veel commentaar, omdat je voor sommige opties naar het tegelscherm moest en andere opties uitsluitend beschikbaar waren in het Configuratiescherm. Niet alleen gebruikers, maar ook fabrikanten van pc’s en componenten verlangen naar Windows 10. Volgens Intel bestuursvoorzitter Renée James zijn er circa 600 miljoen pc’s van vier jaar of ouder die rijp zijn voor een upgrade. Een nieuwe versie van Windows kan de pc-markt dan een boost geven.

Windows 10 en de bediening

De bediening van Windows 10 verschilt niet zoveel van Windows 7, en dat zal een opluchting zijn voor veel mensen die maar niet kunnen wennen aan Windows 8. Ervan uitgaande dat de bediening in de definitieve versie niet meer zal veranderen, natuurlijk. De nieuwe versie zet de trend die is ingezet met Windows 8.1 (het terugdringen van de tegelinterface (ModernUl) op niet-touchscreens) voort. Windows 10 herkent of een apparaat door een toetsenbord of muis wordt bediend, of door middel van touchbediening. Afhankelijk daarvan start Windows 10 op naar het bureaublad of naar het tegelscherm. Dit startmenu is een combinatie van teksten tegels. Bovendien heeft Microsoft in het startmenu het starten van desktopprogramma’s en de Windows 8-apps gecombineerd. Daarmee wordt een veel gehoorde klacht opgelost, omdat je hierdoor niet meer hoeft te switchen tussen de ene interface en de andere. Apps draaien in een venster op het bureaublad en met één klik op het pictogram met de drie horizontale streepjes open je een menu met daarin onder meer Settings en App Liberty Commands. Met deze beide opties geef je aan hoe je wilt dat apps zich gedragen

Cortana en Sparta

Windows 10 wordt voorzien van spraakassistent Cortana, die vragen beantwoordt die je per spraak of tekst stelt. Cortana helpt je niet alleen met zoekopdrachten op het web, maar start een PowerPointpresentatie op het moment dat je vergadering begint. Met Cortana is het zelfs mogelijk je pc volledig te bedienen. Van het zoeken en openen van bestanden, via het starten van een zoekopdracht op het web en het versturen van e-mails tot het afspelen van muziek en video’s. Bij al deze taken krijg je hulp van de digitale spraakassistent die voorheen alleen bekend was bij Windows Phonegebruikers. Cortana blijft niet beperkt tot het besturingssysteem. De nieuwe browser die momenteel nog ‘Spartan’ is gedoopt, wordt ook voorzien van deze spraakassistent. Zo herkent ze dat je online op zoek bent naar een vlucht en stelt bijpassende websites aan je voor. Of raadt ze je al dan niet een bezoek aan een specifiek restaurant aan, op basis van jouw voorkeuren. Spartan biedt veel mogelijkheden om content te delen met behulp van een nieuwe bewerkingsbalk waarmee je webpagina’s kunt markeren en delen op social media zoals Twitter en Facebook. De opvolger van Internet Explorer krijgt ook een speciale leesmodus, die de nadruk legt op de tekst en alle andere elementen naar de achtergrond verdringt. Daarnaast kun je webpagina’s op een leeslijst zetten om ze op een later moment te lezen. Overigens betekent de komst van Spartan niet dat Internet Explorer van het toneel verdwijnt. Deze webbrowser blijft beschikbaar in Windows 10 om met name bedrijven die nog gebruik maken van specifieke IE-technieken niet in de kou te laten staan.

Windows 10 en gamen

Microsoft heeft ingezet op universele apps. Dat wil zeggen dat deze apps zowel op desktop als mobiele apparaten dezelfde zijn. Windows 10 wordt daarom vanaf de introductie direct voorzien van een aantal nieuwe apps. Met de Muziek-app synchroniseer je afspeellijsten over alle verbonden apparaten, en met de Foto’s-app doe je in wezen hetzelfde maar dan middels OneDrive. De grootste verandering maakt de Xbox-app door. AI jouw Xbox-contactpersonen zijn beschikbaar op alle apparaten om met ze te chatten via spraak of tekst. In de ‘Activitystream’ zie je alles wat de personen in je vriendenlijst aan het doen zijn, terwijl je opnames van gameplay kunt bekijken Ook buiten de Xbox-app om heeft Windows 10 veel te bieden voor gamers. Met een speciale nieuwe toetsencombinatie neem je elke willekeurige game op. Daarnaast kun je Xbox-games streamen naar Windows 10-pc’s. Daarnaast ondersteunt Windows 10 DirectX 12. Dit zorgt niet alleen voor een betere weergave, maar ook voor 50% snelheidswinst en 50% minder stroomverbruik.

Hololens meer dan een virtual reality bril

Geruchten over een virtual reality-bril die Microsoft aan het ontwerpen was, deden al langer de ronde. Maar waarmee het bedrijf tijdens het Windows 10-event op de proppen kwam, ging een stapje verder. Hololens is een headset die bestuurd wordt door Windows Holographic, een holografisch besturingssysteem. Wellicht ken je uit de tv-serie ‘StarTrek’ het holodeck. In deze ruimte wordt een complete virtuele wereld weergegeven waarbinnen je je kunt bewegen. Deze hololens doet nog net niet hetzelfde, maar het komt wel heel dicht in de buurt. Hij toont je 3D-voorwerpen in een ruimte waarmee je kunt interacteren. De bril gebruikt hiervoor speciale lenzen, surround geluid, sensoren, processor, GPU en een speciale holografische processor.

Windows 10 voor smartphones, tablets en laptops

Windows 10 is een besturingssysteem geworden voor zo’n beetje ieder platform, van kleine smartphones, tablets en laptops tot en met de desktopcomputer. Aan de hand van een reeks nieuwe functies die Microsoft heeft toegevoegd, kunnen we herleiden wat het bedrijf met het besturingssysteem op het pc-platform van plan is. In de afgelopen ontwikkelfase zijn maar liefst meer dan 7000 verbeteringen aangebracht ten opzichte van de allereerste preview, waarbij de meeste onzichtbaar zijn voor de gebruikers. In de toekomst moet de vraag op welk platform je zit en welke versie van het besturingssysteem je gebruikt tot het verleden behoren. Met name ontwikkelaars klinkt dit als muziek in de oren, omdat het makkelijker wordt om software en apps te ontwikkelen voor zowel pc’s, als smartphones en tablets.

Een nieuw configuratiescherm

Ervaren Windows-gebruikers duiken vrijwel direct na de installatie in het Configuratiescherm. In Windows 10 krijgt deze een make-over en wordt het volledig aangepast aan het ModernUl uiterlijk. Met de optie “Pc-instellingen” begon Windows 8 daar al mee, echter zonder veel succes. Het was veel gebruikers een doorn in het oog dat je voor het wijzigen van instellingen op twee verschillende plaatsen moest zijn. De opties van Pc-instellingen (in ModernUl) zaten niet in het traditionele Configuratiescherm en vice versa. In de Preview is het vertrouwde Configuratiescherm nog wel aanwezig, maar zijn steeds meer functies overgeheveld naar de “Pc settings”, die je vanuit het startmenu oproept. Daar vind je bovendien in de provisorische “PC settings” nog meer systeemfuncties.

Opensource en Windows 10

Microsoft haalt een aantal ideeën voor nieuwe functies in Windows 10 uit de open source gemeenschap. Zo kun je vanuit de PowerShell de pakketmanager OneGet opstarten. Deze van Linux bekende functie biedt een centraal platform voor het downloaden, installeren en automatisch updaten van programma’s. Via OneGet voeg je bijvoorbeeld het softwaredepot chocolatey.org toe waaruit je tools zoals 7-Zip of VLC Media Player kunt installeren. A propos: de Windows Media Player ondersteunt nu eindelijk het populaire opensourcevideoformaat MKV (Matroska), zonder dat je daarvoor een extra decoder hoeft te installeren. Bovendien heeft Microsoft ondersteuning toegevoegd voor het nieuwe compressieformaat HEVC, dat voornamelijk gebruikt wordt voor het weergeven van 4K-content. De streaming videodienst Netflix past dit al toe. We zijn zeer benieuwd hoe Microsoft beveiligingsfuncties zoals de tweestapsverificatie gaat inbouwen in Windows 10. Deze verificatie voorkomt dat wachtwoorden worden gestolen of dat je bankgegevens worden onderschept. Aanmelden gebeurt niet meer met slechts één wachtwoord, maar ook met een geheime sleutel die door het systeem wordt gegenereerd en beveiligd. Windows gebruikt hiervoor dezelfde asymmetrische procedure als voor het ontsleutelen van beveiligde https websites in de browser. De webdienst waarbij de gebruiker zich aanmeldt, krijgt van Windows een openbare sleutel die alleen werkt met de geheime sleutel die de dienst genereert.

Welke functies zie jij graag in Windows 10?

Tot zover dit artikel over de upgrade en functies in Windows 10. De Windows Helpdesk is benieuwd welke nieuwe functies jij eigenlijk het liefst ziet in het nieuwe besturingssysteem. Laat hieronder in de comments achter wat je er van vindt.